تصمیم گیری در خصوص مدیریت منابع آب فقط توسط یک سازمان نیست / در تمام دنیا سیل و خشکسالی خسارت زا هستند / عملکرد یک سازمان را با بحران سیل و خشکسالی ارزیابی نکنید

اخیرا نامه‌ای به وزیر محترم نیرو از سوی شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی خوزستان در برخی رسانه‌ها منتشر گردید که در آن اشاره شده که عملکرد سازمان آب و برق خوزستان در موضوع سیل و خشکسالی خسارت‌بار بوده است. در خصوص این نامه و همچنین نقدی که به عملکرد سازمان آب و برق خوزستان وارد شده، چند نکته ضروری است که در زیر به آنها اشاره می کنیم و قضاوت را به مخاطب می سپاریم:

در بخشی از این نامه به آوارگی میلیون ها نفر بر اثر سیلاب یا رهاسازی 60 درصد آب سدها و ارتباط آن با مبحث خشکسالی اشاره شده است و دلیل آن هم ناکارآمدی سازمان آب و برق عنوان شده که در این رابطه باید گفت که عملا تصمیم گیری در خصوص مدیریت منابع و مصارف آب توسط یک شخص یا یک سازمان صورت نمی گیرد و ارکان های دیگری در آن نقش دارند. از سویی دیگر پدیده های طبیعی مانند سیل، خشکسالی و زلزله قابل پیشگیری نیستند و در تمام دنیا می بینیم که این پدیده ها خسارت ایجاد می کنند بنابراین برای نمونه وقوع خشکسالی و کاهش باران را نمی توان ملاک ارزیابی یک سازمان قرار داد. در واقع یک سازمان مانند سازمان آب و برق عملا نقشی در جلوگیری از سیل یا چنین پدیده هایی ندارد بلکه نقش سازمان را باید در کاهش اثرات این پدیده های طبیعی ارزیابی و بررسی کرد لذا انتساب این موضوع به سازمان آب و برق و ناکارآمد شمردن این سازمان، صحیح و علمی نیست. البته ذکر این نکته هم قابل توجه است که سیل فروردین 98 که به آن اشاره شده است حدودا یک ماه پس از انتصاب مدیرعامل فعلی سازمان آب و برق خوزستان رخ داد و این مدیر بلافاصله پس از انتصاب خود اقدام به تشکیل شورای مشورتی نخبگان آب می کند که برای اولین بار بوده و هدف آن هم استفاده از ظرفیت نخبگان در تصمیم گیری ها برای کاهش خسارات سیل بوده است و تصمیماتی هم که این شورا داشت در نهایت منجر به کاهش خسارات سیل 98 شد. البته حوزه فعالیت شورای مشورتی نخبگان آب فقط منحصر به سیل نبود و در دوران خشکسالی هم شاهد بهره گیری از ظرفیت نخبگان در شورای مشورتی نخبگان آب برای ایجاد فرآیند مدیریت مشارکتی منابع آب با حضور ذینفعان از جمله کشاورزان بودیم. این را هم باید گفت عواملی مانند کمبود روان آب های ورودی به استان، کاهش شدید بارش و همچنین توسعه کشت محصولات کشاورزی پرآب بر باعث شد که سالهای پس از سیل 98 دچار خشکسالی شویم. جالب است بدانید در خشکسالی اخیر باید توجه داشت که آب ورودی به خوزستان بیش از 50 درصد کاهشی بوده است و شرایط کم آبی آن هم تاکنون ادامه دارد. ضمن اینکه در همان زمانی که دوره آبگیری سدها به پایان رسید شاهد کاهش 9 میلیارد متر مکعبی ورودی آب بوده ایم که یک اتفاق و فاجعه برای منابع آب استان بود. در اسفندماه هم پیرو پیش بینی های هواشناسی در خصوص کاهش باران در جنوب، سازمان آب و برق با اعلام وقوع خشکسالی به دستگاههای متولی، تلاش کرد تا با مدیریت منابع آبی کاری کند تا خسارت های خشکسالی کاهش یابد. البته این را هم باید گفت که در هنگام وقوع یک بحران، تصمیم گیری برای اینکه بین آسیب فراوان به کشاورزان و یا ذخیره آب برای مواقع خشکسالی، کدام یک انتخاب شود در واقع جزو وظایف سازمان آب و برق خوزستان نیست. به هر حال سیل 98 و خشکسالی امسال هر دو جزو حوادث و پدیده های اقلیمی بشمار می آیند و عملا ارتباطی هم با هم ندارند ضمن اینکه سدهای خوزستان از لحاظ علمی در زمانی بدلیل سیلاب پر می شوند طی همان سال هم خالی می شوند و حدود 20 درصد از حجم مخزن سد را به سال بعد منتقل می کنند بنابراین اینکه پس از گذشت 2 سال از سیل سال 98 بگوییم آب سدهای استان هدر رفته است یک حرف غیرعلمی و غیرمنطقی است و دور از واقعیت است که ضروری است به آن توجه شود چون سدهای استان عملا نمی توانند آب مربوط به سیل سال 98 را چند سال نگهداری کنند.