کابوس تلخ کاهوکاران دزفول

نگاه کشاورز دزفولی بر تیغ دستگاه شخم خشک شده است، کاهویی که دسترنج ماه‌ها عرق ریختنش بود اکنون جلوی چشمانش قطعه قطعه و به کناری  پرت می‌شود.
چشمان پر از غم و حسرت کشاورز تاب دیدن چنین صحنه‌ای را ندارند؛ محصول باکیفیتی که هنگام کشت برای درآمدش نقشه‌ها کشیده بود اینک به زباله تبدیل شده و او بی‌رمق به باقی زمینش نگاه می‌کند.

اینها صحنه‌ای کوتاه از شخم زدن زمین کشاورزی یکی از کاهوکاران دزفول است؛ کاهوکارانی که با صرف هزینه‌های فراوان و تولید محصول باکیفیت مجبورند یا آنها را خوراک دام کنند و یا شخم بزنند.

کاهوکار ۳۳۰ میلیون ریال اجاره داده، ۲۰۰ میلیون ریال کود مرغی، ۸۰ میلیون ریال سم، ۳۰ میلیون ریال بذر، ۵۵ میلیون ریال هزینه‌های کارگری و هشت میلیون ریال هزینه‌های تراکتور پرداخت کرده است ولی اکنون قطعه‌ای از زمینش را شخم زده و باید شاهد شخم زدن مابقی آن هم باشد.
به گفته علیرضا شاه حسینی، هزینه‌ها نسبت به پارسال سه برابر شده ولی کاهوی با کیفیت تولید شده مشتری ندارد.

این کشاورز کاهوکار که برای به ثمر رسیدن این محصول در هر هکتار کاهو حدود ۴۰۰ میلیون ریال هزینه کرده اکنون به علت بسته بودن مرزها و موضوع قرنطینه محصولات با مشکل مواجه شده ضمن اینکه مشتری داخلی هم نرخی پایین‌تر از قیمت تمام شده به او پیشنهاد می‌کند.

خرید نهادهای کشاورزی طبق نوسان دلار و فروش محصولات با نرخ ریال

شاه حسینی گلایه مند است؛ می‌گوید هیچ کس هوای کشاورز را ندارد؛ کشاورزی که تابستان و زمستان عرق می‌ریزد اکنون با مشکل مواجه شده ولی فریادرسی نیست.
یکی از نکات مورد اشاره از سوی این کشاورز که جای تامل دارد خرید نقدی نهاده‌ها و براساس دلار و فروش محصولات با نرخ ریال است.

این کشاورز با ۲۵ سال سابقه کشاورزی از مشکلات همیشگی کشاورزان سخن می‌گوید که یا مرز بسته است یا محصول به فروش نمی‌رسد؛ معلوم نیست چه دست‌هایی پشت پرده است که اجازه نمی‌دهد کشاورزان سود کنند.
او در سال زراعی جاری حدود ۱۰۰ هکتار انواع محصولات سبزی و صیفی کشت کرده و با توجه به نبود بازار، حدود ۵۰ میلیارد ریال ضرر کرده است؛ می‌گوید برای کشت کلم حدود یک میلیارد ریال هزینه کردم ولی با نرخ کنونی فقط ۴۰۰ میلیون ریال آن جبران می‌شود، برای کاهو هم حدود هفت میلیارد ریال هزینه کرده‌ام ولی ۳۰۰ میلیون ریال مشتری دارد.

شاه حسینی ادامه داد: هر کیلوگرم هویج هم تاکنون با نرخ ۳۰۰ هزار ریال به فروش می‌رفت ولی اکنون به پایین تر از ۳۰ هزار ریال رسیده است.
یکی دیگر از کشاورزان دزفول نیز که دل پری از وضعیت موجود دارد، اخذ گواهی سلامت محصولات کشاورزی را موجب ایجاد اختلال در برداشت می‌داند؛ می‌گوید در گذشته روزی ۲ هکتار کاهو برداشت می‌کردم که این عملیات به دلیل لزوم اخذ گواهی سلامت به تعویق افتاده است.

عبدالرضا عباسی که ۱۸ سابقه کشاورزی و صادرات انواع محصول به روسیه، ارمنستان و کشورهای عربی را دارد، می‌افزاید: محصولاتی نظیر کاهو و کلم به خاطر داشتن برگ اضافی نیازی به گواهی سلامت ندارند.
این صادرکننده دزفولی که سالانه ۲۰۰ هکتار زمین کشاورزی کشت و محصول ۱۰۰ هکتار دیگر را نیز از همکارانش خریداری و صادر می‌کند، ادامه داد: سه سم مورد استفاده در محصولات کشاورزی برای سلامت بدن مضر هستند به همین دلیل روسیه از ایران خواسته محصولات صادراتی دارای گواهی سلامت باشند.
با رایزنی‌های صورت گرفته توافق شده ارائه گواهی سلامت یک ماه به تعویق بیفتد ولی این کشاورز دزفولی امیدوار است این زمان بیشتر شود زیرا برداشت محصولات کشاورزی دزفول تا خردادماه سال آینده ادامه دارد.

با توجه به موارد یادشده به نظر می‌رسد همچنان نبود الگوی کشت از مشکلات و چالش‌های اصلی بخش کشاورزی است؛ چالشی که دبیر نظام صنفی کشاورزان دزفول هم به آن اشاره می‌کند.

نبود الگوی کشت چالش همیشگی کشاورزان

بهمن دریکوندی در این باره می‌گوید: نبود الگوی کشت باعث شده کشاورزان با میل و سلیقه خود اقدام به کشت کنند؛ یک سال کاهو یک سال پیاز و سال دیگر هویج به وفور کشت می‌شود که نتیجه‌ای جز تولید محصول مازاد و ضرر و زیان کشاورز ندارد.

به گفته او قرار است با پیگیری رئیس جمهور برای رفع این مشکل سامانه‌ای با عنوان نیاز کشاورزی راه اندازی شود که تحقق آن زمان‌بر است ضمن اینکه مشخص نیست این سامانه به چه صورت خواهد بود و تا چه حد مشکل کشاورزان را برطرف می‌کند.

استفاده بیش از حد کود و سم از نظر دریکوندی یکی از دلایل اصلی برگشت دادن محصولات کشاورزی از روسیه است که باید برای رفع این مشکل نظارت کافی بر روی محصول انجام و آزمایش گرفته شود.

دبیر نظام صنفی کشاورزان دزفول به این نکته هم اشاره می‌کند که رد شدن محصول در آزمایشات کشور مقصد هم برای کشاورز هزینه دارد چراکه یا باید هزینه نگهداری محصول و یا هزینه دفن و معدوم سازی را به کشور مقصد پرداخت کند.

او ادامه داد: هزینه‌های کشاورزی همه براساس نرخ دلار و تورم افزایش زیادی داشته‌اند و این وسط فقط کشاورز ضرر می‌کند البته یارانه‌ای برای کشاورزان در نظر گرفته شده ولی به هیچ عنوان کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد برای مثال سم مصرف شده در هر هکتار حدود ۳۵ میلیون ریال است در صورتی که فقط ۱۰ میلیون یارانه برای آن در نظر گرفته شده است.
تعیین الگوی کشت درازمدت یکی از پیشنهادهای دبیر نظام صنفی کشاورزان دزفول است؛ او می‌گوید: دولت باید برای لغو تحریم‌ها و رفع مشکلات کشاورزان تلاش کند.

به سراغ جهاد کشاورزی دزفول هم رفتیم ولی پاسخی دریافت نشد؛ چون صحبت‌ها تکراری و این موضوع به چالش هر ساله کشاورزان تبدیل شده است؛ احمد زارعی رئیس جهاد کشاورزی دزفول چندی پیش در گفت و گویی در این باره اظهارداشته کشت بی‌رویه و بیش از نیاز هرمحصولی که قابلیت نگهداری و فرآوری نداشته باشد، کشاورز را باضرر و زیان مواجه می‌کند.

او نوسان صادرات را از دیگر دلایل تشدید این زیان‌ها در کشت سبزی و صیفی دانسته و با تاکید بر لزوم ملی و همگانی شدن الگوی کشت عنوان کرده که کشاورزان الگوی کشت را رعایت نمی‌کنند.

انتظار می‌رود در وضعیت نابسامان اقتصادی کنونی توجه بیشتری به تولید داخل شود چراکه بنیان اقتصادی خانواده‌ها را محکم می‌کند.

لازم است هرگونه کشت با کارشناسی ویژه انجام شود تا کشاورزان که نخستین تولیدکنندگان هستند بتوانند چراغ اقتصاد کشور را روشن نگه دارند و محصولی سالم تحویل جامعه دهند.