واکسن‌هراسی، چرا؟

حسن خدمتگزار در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: برای بررسی اینکه چرا تعداد قابل توجهی از مردم برای دریافت واکسن کرونا مراجعه نمی‌کنند، می‌توان به شرایط و وضعیت “ادراکی” آن‌ها رجوع کرد. آن‌ها از واکسن کرونا چه درک و دریافتی دارند؟ درباره واکسن کرونا چگونه می‌اندیشند؟ منبع و مرجع اندیشه و فهم آن‌ها درباره واکسن کرونا کیست؟ از کدام منبع اطلاعاتی، اطلاعات خود را دریافت می‌کنند؟ چرا به مراجع رسمی بهداشت و سلامت اعتماد ندارند؟

وی افزود: این موضوع را نیز باید با موقعیت‌هایی که مردم سایر واکسن‌ها مانند واکسن سرخک و آبله و فلج اطفال و آنفلوآنزا را بدون تردید دریافت می‌کنند، مقایسه کرد.

این کارشناس جامعه‌شناسی گفت: در ماه‌های اولیه، تنوع و تعارض در منابع اطلاعاتی درباره کرونا، موجب تردید و تشکیک برخی از مردم نسبت به وجود خطرات بیماری شد. به مرور زمان در برخی از بازه‌های زمانی نیز تصمیمات سهل‌گیرانه‌ای از سوی ستاد مقابله با کرونا و دولت و مراجع مرتبط گرفته شد که برخی از مردم، این آسان‌گیری را به سایر زمان‌ها تعمیم دادند و عوارض و تبعات بیماری جدی گرفته نشد.

وی در ادامه با برشمردن دلایل واکسن‌هراسی برخی از افراد جامعه،، بیان کرد: تناقض و تعارض در کلام بین پزشکان، داروسازان، عطاران و پزشکان سنتی درباره روش‌های پیشگیری از بیماری، داروها، روش‌های درمان و آثار واکسن، موجب تعارض در شناخت برخی از مردم، سردرگمی، بلاتکلیفی و بی تفاوتی آن‌ها شده است.

خدمتگزار در ادامه با اشاره به تاثیر اخبار در تصمیم‌گیری مردم برای دریافت واکسن گفت: برخی اخبار مبتنی بر عوارض سوء واکسن یا بدون اثر بودن برخی واکسن‌ها، موجب شد بخشی از مردم در مناطقی که واکسن خاصی ارائه می‌شد، با این تصور که واکسن آثار سوء دارد یا بدون اثر است، به مراکز واکسیناسیون مراجعه نکنند. انتشار برخی اخبار مبنی بر اینکه ۲۰ درصد واکسن‌ها آب مقطر هستند نیز باعث شد بخشی از مردم اعتماد خود را به همه واکسن‌ها از دست بدهند.

وی با اشاره به دلیل عدم اعتماد برخی مردم به واکسن داخلی، گفت: از خودبیگانگی و عدم باور به توان داخلی در فرهنگ ما، هنوز جای عمیقی دارد و بنابراین اکنون نیز در برخی از گروه‌های اجتماعی به واکسن‌های داخلی اعتماد نمی‌شود.

این کارشناس جامعه‌شناسی با اشاره به وجود بی‌اعتمادی در جامعه خاطرنشان‌کرد: درجه‌ای از بی‌اعتمادی در فرهنگ ما، با توجه به سوابق تاریخی وجود دارد بنابراین بخشی از مردم اساسا به اقدامات بخش دولتی اعتماد ندارند و مایل نیستند در مراکز دولتی واکسن بزنند و چون بخش خصوصی از انجام واکسیناسیون منع شده است، این گروه از مردم نسبت به دریافت واکسن اقدامی نمی‌کنند.

وی افزود: برای بررسی ادراک، دریافت و شناخت مردم از مقوله واکسیناسیون نباید به دنبال متغیر بیرونی باشیم‎؛ هیچ متغیری مهم‌تر از نحوه درک مردم از بیماری، ماهیت کرونا، واکسن، عوارض واکسن، مرجع واکسیناسیون، نوع واکسن و اهداف واکسیناسیون نیست.