به نظر نمی‌رسد تا پایان تابستان ۱۴۰۰ واکسن ایرانی کرونا به تولید انبوه برسد

دکتر”حمیدرضا توحیدی نیک” در گفت و گو با ایسنا درباره واکسن کرونا اظهار کرد: اخبار خوبی درمورد واکسن از تمام دنیا به گوش می رسد. اواخر تابستان صحبت هایی که می شد انتظار دنیا بر این بود واکسن هایی با کارآیی حدود ۵۰ درصد داشته باشیم اما اکنون می بینیم واکسن هایی که توسط شرکت های مختلف تولید می شود، بیان کننده بالای ۹۰ درصد ایمنی است که خبر خیلی خوبی برای دنیا در این زمینه محسوب می شود.

وی افزود: هنوز نکات مبهمی درمورد این واکسن ها وجود دارد. اینکه عملکرد واکسن ها در گروه های مختلف سنی و جنسی چگونه است و آیا می تواند در کنترل عفونت در دیگران هم به ما کمک کند یا نه؟

نکات مبهم در مورد واکسن های کرونا

توحیدی تصریح کرد: هنوز روی این موارد بحث است که واکسن تولید شده جدا از ابتلا به بیماری می تواند از ابتلا به عفونت یا انتقال آن به دیگران هم جلوگیری کند یا خیر؟ یعنی ممکن است فرد خودش از نظر ابتلا به بیماری بالینی ایمن شود اما بتواند عفونت را به دیگران انتقال دهد چیزی همانند آنچه در مورد افراد حامل ویروس می گوییم. این بدین معنی است که واکسن فقط برای خود افراد مفید خواهد بود و کمک زیادی به کنترل بیماری در جامعه نخواهد کرد.

وی بیان کرد: اما اگر واکسن جدا از ابتلا به بیماری، از ابتلا به عفونت و متعاقب آن انتقال عفونت جلوگیری کند، خیلی کمک کننده بوده و می تواند ما را به سمت ایمنی گروهی ببرد. در مکانیسم ایمنی گروهی اگر بتوانیم درصد بالایی از جمعیت را واکسینه کنیم این افراد یک دیواره دفاعی ایجاد کرده و اجازه نمی دهند فرد بیمار با فرد مستعد تماس مستقیم پیدا کند و به تدریج تماس ها کمتر شده و بیماری آرام آرام کنترل می شود.

این اپیدمیولوژیست دانشگاه علوم پزشکی کرمان با اشاره به اینکه بحث دیگر درمورد واکسن کرونا، “ماندگاری ایمنی” است اظهار کرد: اکنون ماندگاری ایمنی بعد از ابتلا به عفونت سه تا شش ماه اعلام شده و بعد از سه ماه آرام آرام ایمنی کاهش پیدا می کند. در مورد واکسن باید ببینیم ایمنی که ایجاد می شود چقدر ماندگاری دارد.

وی افزود: اکثر واکسن های تولید شده حداقل یک نوبت یادآور نیاز دارند به عنوان مثال گفته می شود واکسن فایزر نوبت اول صفر و ۲۱ روز بعد دوز یادآور دارد زیرا ایمنی که دوز اول واکسن ایجاد می کند ۲۸ روز است و هفت روز طول می کشد تا ایمنی ایجاد شود و به همین دلیل باید واکسن را مجدد روز بیست و یکم تزریق کنیم تا روز بیست و هشتم ایمنی جدید ایجاد شده و ادامه پیدا کند و اینکه این ایمنی چقدر ادامه دارد همچنان جای بحث است.

نقطه ضعف واکسن های کرونا

توحیدی اظهار کرد: یکی از نقاط ضعف اکثر واکسن های کرونای دنیا این است که نیاز به زنجیره های سرد بسیار خاص دارند و بعضا تا دمای منفی ۷۰ یا ۸۰ درجه برای نگهداری نیاز دارند و شرایط برای کشورهای فقیر و کم برخوردارتر شاید در زمینه تهیه این واکسن سخت باشد.

وی تصریح کرد: این واکسن ها قطعا به بشریت کمک می کند اما مسئله ی مهم دیگر به سیاست و تصمیمات کشورهای تولیدکننده واکسن و سازمان جهانی بهداشت برمی گردد. اینکه آیا واکسن را به کل جمعیت چند کشور خاص بدهیم یا بین جمعیت های خاص کل کشورهای دنیا توزیع شود؟

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان بیان کرد: این مهم است که افراد مُسن همه کشورها و افراد در معرض خطر و دارای بیماری های خاص را در اولویت بگذاریم و در بین همه کشورها واکسن را تقسیم کنیم که این اقدام به از خودگذشتگی برخی کشورهای ثروتمند، کشورهای سازنده واکسن و تصمیمات سازمانهای جهانی بستگی دارد. هر چند با پیش خریدهایی که کشورهای ثروتمند دنیا انجام داده اند به نظر نمی رسد چنین از خودگذشتگی وجود داشته باشد و شاید خرده ای هم نمی توان گرفت زیرا غالبا سیاستمداران هر کشوری شهروندان خود را در اولویت قرار می دهند.

وی افزود: تزریق واکسن کرونا قطعا اولویت بندی خواهد داشت و ایده آل این است همه یا حداقل درصد بالایی از جمعیت واکسن تزریق کنند که در حالت دوم نیز از طریق مکانیسم ایمنی گروهی می توان به کنترل بیماری امیدوار بود، به شرط اینکه واکسن بتواند ایمنی قوی و دائم ایجاد کند.

واکسن کرونا در چه شرایطی جلوی انتقال ویروس را می‌گیرد؟

توحیدی اظهار کرد: در اکثر کشورها در دریافت واکسن اولویت بندی وجود دارد. به عنوان مثال در کشور انگلیس، ملکه ۹۴ ساله بریتانیا در اولویت دوم تزریق واکسن قرار گرفته و ساکنان خانه های سالمندان و کارکنان این مراکز در اولویت اول هستند. به طور کلی هر کسی  در معرض خطر بیماری بیشتر باشد در اولویت اول دریافت واکسن نیز قرار دارد ضمن آنکه وظیفه انسانی است که ابتدا افراد در معرض خطر بیشتر تحت پوشش قرار گیرند و در مرحله دوم به سایر اقشار جامعه واکسن تزریق کنیم.

این اپیدمیولوژیست اظهار کرد: درمورد ویروس کرونا گفته می شود اگر حدود ۷۰ درصد جمعیت ایمن شود، می تواند ایمنی دسته جمعی ایجاد کند و جلوی انتقال بیماری به شکل قابل ملاحظه ای گرفته شود.

وی درباره واکسن ایرانی کرونا گفت: چند شرکت روی واکسن ایرانی نیز کار می کنند و برخی در مرحله پیش بالینی و مطالعه روی حیوان هستند و یکی از آنها نیز اخیرا مجوز انجام کارآزمایی بالینی گرفته که امیدواریم به نتایج خوبی برسیم.

توحیدی تصریح کرد: با این حال به نظر نمی رسد تا پایان تابستان ۱۴۰۰ واکسن ایرانی به تولید انبوه برسد. لذا با توجه به شرایط بیماری و اهمیت سلامت مردم، منطقی است مسئولین همزمان با سایر کشورها به فکر خرید سریعتر واکسن اثربخش و ایمن باشند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان خاطر نشان کرد: احتمالا طی یک سال آینده با شدت کنونی درگیر بیماری نخواهیم بود ولی به نظر می رسد حتی با تولید واکسن حداقل باید یک تا یک و نیم سال دیگر صبر کنیم تا شرایط در تمام دنیا به وضعیت عادی برگردد.